https://play.blooket.com/play?hwId=633d1c8b332433f6468e21ad
BİLGİSAYAR TARİHÇESİ KISA TEST
DONANIM VE YAZILIM PARÇALARI KELİME OYUNU
Donanım ve Yazılım Çoktan Seçmeli Test
İŞLETİM SİSTEMLERİ – Operating System
İşletim sistemleri tüm donanımları ve yazılımları yöneten, denetleyen ve sistemli bir şekilde çalışmasını sağlayan yazılımlardır. İşletim sistemi kullanıcı ile bilgisayar arasında ki iletişimi sağlar.
İşletim sistemi;
- bilgisayar,
- cep telefonu,
- beyaz eşya,
- oyun konsolları,
- buz dolabı,
- araba ve daha birçok cihazda bulunmaktadır.
Bilgisayarlarda:
Windows Xp, Win7,8,8.1,10, 11, Mac Os, Linux, Pardus, Ubuntu
Telefonlarda: Ios, Android
Pardus TÜBİTAK tarafından geliştirilen bir Linux dağıtımıdır. Başlangıçta asıl amaç devlet ve resmi kurumların kullanması idi. Windows un bir alternatifi olarak piyasaya sürülmüştür ve gerekli ilgi görülmediği için kullanımı azalmıştır.
Freedos Nedir ?
Bilgisayar satın alırken içerisinde işletim sistemi olmaması anlamına gelmektedir. Bu bilgisayarlarda herhangi bir işlem yapılamaz siyah ekran veya bios ekranı ile karşılaşırsınız. FreeDos bilgisayarlara kendi imkanlarımızla işletim sistemi yükleriz. Avantajı ise işletim sistemi için ek bir ödeme yapılmamakta ve daha uygun fiyata bilgisayar satın alınabilmektedir.
YAZILIM – SOFTWARE
En yalın tanımıyla yazılım, elektronik bir donanımı, belirli bir işi yapmak için yazılmış komutların bütünüdür .
Bir uygulamayı oluşturmak için komutlar kullanılır. Bu komutlar bilgisayarın anlayabileceği dile çevirmek için ise kod derleyiciler bulunmaktadır.
Bilgisayarda kullanılan her türlü programa da yazılım denir. Ayrıca yazılımlar belli amaçlara göre de hazırlanabilir.
Örneğin bir markette satılan ve alınan ürünlerin sayılarını, fiyatlarını ve tarihlerini her defasında elle deftere yazmak oldukça zaman alıcı bir iş ve hata yapma oranı yüksektir. Bunun yerine ürünler barkod okutma yazılımı ile her işlemi kayıt altına alınır ve kullanıcıya bir liste halinde sunulur. Üstelik tarihe, ürüne ve fiyata göre filtrelemeler de mevcuttur.
DONANIM – HARDWARE
Bilgisayar donanımı, bir bilgisayarı oluşturan fiziksel parçaların genel adıdır. Bu parçalar, kişisel bilgisayarlar, otomobiller, çamaşır makinesi ve benzeri elektrikli ev eşyaları veya çeşitli sanayi uygulamaları gibi birçok alanda kullanılır.
KASA – COMPUTER CASE
Bilgisayar kasası, içine yerleştirilecek olan bilgisayar bileşenlerini dışarıdan gelebilecek fiziksel darbelere karşı korur, elektriksel olarak yalıtır, sahip olduğu fanlarla içerideki sıcak havayı dışarı atar.
- Anakart takma tepsisi
- Güç kaynağı yuvası,
- Sabit disk ve
- Cd rom gibi sürücü aygıtların yerleştirilebildiği 5,25 ve 3,5 inçlik yuvalar,
- Dış kısmında ise soket alanları vardır.
ANAKART – MOTHERBOARD
Anakartı ilk olarak, bir bilgisayarın tüm parçalarını üzerinde barındıran ve bu parçalar arasında iletişimi sağlayan birincil devre kartı olarak tanımlayabiliriz.
Anakartın temel görevi bilgisayar içindeki parçaların birbirleri ile uyumlu çalışmasını sağlamaktır. Anakart satın alınırken RAM uyumu, işlemci uyumu harddisk uyumu, kasa uyumuna dikkat edilmelidir. Bu parçalar sistem özellikleri ve boyut olarak uyumlu olmalıdır. Seçtiğimiz işlemciye göre İntel uyumlu veya AMD uyumlu anakart satın alınmalıdır.
RAM – RANDOM ACCESS MEMORY – RASTGELE ERİŞİMLİ BELLEK
Bilgisayarın en kritik parçalarından biri olan RAM, diğer adıyla rastgele erişim belleği, dosyaların hızla yazılıp okunmasına izin veren bir depolama birimidir.
Sabit diskler ve diğer diskler, RAM’in yanında çok yavaş kaldıklarından, onun yerini alamazlar.
Örneğin düzenlemekte olduğunuz bir Word belgesi, bilgisayarınızın RAM’inde depolanır – RAM’in yüksek hızı, yaptığınız düzenlemeleri anında görmenizi sağlar.
İŞLEMCİ – CPU
Kısaca CPU ( Central Process Unit ) yani Merkezi İşlem Birimi’dir. İşlemci için bilgisayarın beynidir diyebiliriz. İşlemci içerisinde belli görevleri üstlenen bazı kısımlar vardır. Matematik ve mantık devreleri, bilgi iletişimi sağlayan devreler bulunur. En önemlisi ise işlemci hangi işlemi ne zaman yapacağını bilir.
Adından anlaşıldığı gibi bilgisayardaki işlemleri gerçekleştiren ve gerekli yerlere gönderen elemandır.
Konuyu basitçe anlatmak gerekirse bilgisayar üzerinden yaptığımız her şey işlemciye muhakkak uğrar.
Yani klavyedeki bir tuşa basmamız, fareyi hareket ettirmemiz birebir olarak işlemcide gerçekleşir.
SABİT DİSK – HARDDISK
Veri depolanmasını sağlayan manyetik kayıt ortamlarıdır. Bilgisayarın en önemli parçalarından biridir ve bilgisayardaki tüm veriler bu birimde kalıcı olarak depolanır. Eğer bilgi kaydı gerçekleştiyse herhangi bir elektrik kesintisinde veri kaybı olmaz.
SSD DISK – Solid State Drive – KATI HAL SÜRÜCÜ
SSD Diskler temelde harddiskler ile aynı amaç için kullanılır. Veri depolamak. SSD diskler zaman içerisinde harddisklerin yerini aldı ve daha çok tercih edilmeye başladı. Bunun en büyük nedeni ssd disklerin harddisklere göre çok daha hızlı olmasıdır.
HDD VE SSD FARKLARI
HDD disk mekanizması dönen disklerden, ssd diskler de bellek yongaları bulunmaktadır. Yaptıkları iş aynı olsa da bu daha uzun ömürlü olmasını ve hızlı olmasını etkileyen kriterlerdendir.
HDD diskler veri depolama işlemi için dönen diskler kullanırlar oysa SSD diskler hareketli bir mekanizmaya sahip değildir. Bu anlamda SSD’ler USB bellek cihazlarına benzetilebilir. Her ne kadar SSD’ler daha avantajlı olsa da hem SSD, hem de HDD aynı işi yapmakta, kişisel dosya, veri ya da uygulamalarınıza erişiminizi sağlamaktadır. SSD diskler sabit parçalar, hard diskler oynar parçalara sahiptir. Bu hard diski ani bozulmalara ve sarsıntılara karşı daha az dayanıklı hale getirmektedir.
EKRAN KARTI
Ekran kartı bilgisayarımızda bulunan verileri işleyerek monitörde görüntü olarak gösterilmesini sağlamaktadır. Yazılım ve donanım özellikleri ile beraber yüksek çözünürlüklü görüntülerin oluşmasına imkan tanımaktadır.
Not: DirectX Tanı aracı ile, CMD: dxdiag komutu ile ekran kartı özelliklerine ulaşabiliriz.
Güç Kaynağı
Güç kaynağı şebekeden bilgisayara gelen elektrik akımını düşürerek her parçanın ihtiyacı kadar elektrik gönderimi sağlamaya yardımcı olmaktadır. Bu sistemin temel amacı bilgisayarın ihtiyaç duyduğu enerjiyi sağlamak. Bu enerjiyi sağlarken ayrıca ısınma ve soğuma yapması gerekmektedir.
SES KARTI
Ses kartı bilgisayarın sesle ilgili tüm işlevlerini yerine getiren karttır. Dahili veya harici olarak kullanılabilmektedir.
TANIMLAR
| Donanım(Hardware) | Donanım bilgisayarı oluşturan fiziksel parçaların tamamıdır. |
| Yazılım(Software) | Bilgisayarda yer alan uygulamalar, oyunlar, web siteleri gibi ekranda görüntülenebilen her türlü programdır. |
| Anakart | Bilgisayarın önemli parçalarını üzerinde barındıran birincil devre kartıdır. |
| İşlemci(cpu) | Merkezi işlem birimi ve bilgisayarın beyni olarak tanımlarız. |
| RAM(Rastgele erişimli bellek) | Geçici depolama birimidir. Bilgisayar yeniden başlatıldığında, elektrikler kesildiğinde ve kapandığında bilgiler silinir. |
| SSD&Hardisk(sabitdisk) | Bilgisayarın kalıcı depolama birimleridir. |
| Güç Kaynağı | Bilgisayarın enerjisini sağlayan donanım birimidir. |
DOSYA – KLASÖR NEDİR ?
Bilgisayarların temel yapı taşları dosyalar ve klasörlerdir.
Klasör(Folder) :Tüm dosyaları içinde organize bir şekilde barındırma yeteneğine sahiptir. İçerisinde tüm dosyaları depolayabildiğimiz gibi iç içe klasör de barındırabiliriz.
Dosya(File): Bilgisayarda yapılan her işlemi yapmamıza imkan sunan bir yapıdır. Dosyaların türlerine göre birçok çeşiti bulunmaktadır.
DOSYA UZANTILARI
Klasörler bilgisayarımızda bulunan binlerce dosyayı belli kategoriler çerçevesinde kendi çatısı altında toplamaktadır. Dosyaya örnek verecek olursak, word, power point belgesi, resim, müzik, video gibi farklı türlerde dosyalar vardır. Bu dosyaların hangi türe ait olduğunu belirleyen sisteme ise Dosya Uzantısı denmektedir. Dosya uzantıları sayesinde elimizdeki dosyaların ses dosyası mı, resim dosyası mı yada daha farklı bir tür mü öğrenebiliriz.
DOSYA KAYDETME
Dosya Kaydetme: Çalıştığınız program üzerinde kaydetmeniz için butonlar bulunmaktadır. Bu butonlar sizi dosya gezgini ne götürecektir. Dosya gezgini sayesinde dosyalarımızı istediğimiz isim ve tarihte kaydedebiliriz.
- jpg:resim
- bitmap: .jpg, .png, .gif, .bmp bitmap resim dosyalarıdır.
- doc: word
- png: arkaplanı olmayan resim
- psd:photoshop
- txt : metin
- gıf: hareketli resim
- cdr: Corel Draw dosyasıdır.
- eps: hem vektör hem bitmap verilerini, grafik çizimleri
- ppt:powerpoint
- mp3:ses
- waw: sıkıştırılmış ses
- aı:illistrator
- mov: video
- exe: kurulum dosyası
- rar, zıp :arşiv
- pdf: pdf
DİJİTAL HAFIZA – 2Lİ SAYI SİSTEMİ
74 Sayısını 2li sayı sistemine çevirelim.
45 Sayısını 2li sayı sistemine çevirelim.
2li sayı sistemindeki bir sayıyı 10lu sayı sistemine çevirebilmek için ise sayının her basamağını 2nin katı olarak alıyoruz. İlk rakamı 2üzeri 0dan başlayarak üssünü her basamakta birer arttırıyoruz. Ve toplayıp 10lu tabandaki sayıya ulaşıyoruz.
Örnek: 2li tabandaki 10011 sayısını 10lu sayı sistemine çevirelim.
Örnek: 2li tabandaki 10001 sayısını 10lu sayı sistemine çevirelim.
Bilgisayarda yapılan her işlem bilgisayar tarafından 0 ve 1 olarak algılanmaktadır. 0 ve 1 lerden oluşan bu bilgilerin en küçük birine bit adı verilir.
Örneğin not defterine isim yazacaksınız bilgisayarlar bunu harf girildi olarak değil, 0 veya 1 in karşılığı gelen 0 ve 1 lerden oluşan sayı bütününü algılayacaktır.
Her harfin 2li sayı sisteminde bir karşılığı bulunmaktadır.
1 BYTE = 8 BİT 8bit bir araya gelerek 1 Byte (Bayt) ‘ı oluşturur.
HER KARAKTER = 1 BYTE YER KAPLAR.
HER HARFTE 8 TANE 0-1 A harfi = 01000001
Not Defterine kendi adınızı yazıp kaydettiniz. Kapladığı alan adınızda bulunan harf sayısı kadardır.
BınaryHex Converter: Metni 2’li sayı sistemine çevirme.
1 bit iki durumu ifade eder. Bu durum ya 1 ya da 0 dır.
1 Bit = Binary Digit 0 YA DA 1
8 Bits = 1 Byte
1024 Bytes = 1 Kilobyte
1024 Kilobytes = 1 Megabyte
1024 Megabytes = 1 Gigabyte
1024 Gigabytes = 1 Terabyte
1024 Terabytes = 1 Petabyte
1024 Petabytes = 1 Exabyte
1024 Exabytes = 1 Zettabyte
1024 Zettabytes = 1 Yottabyte
1024Yottabytes = 1 Brontobyte
1024 Brontobytes = 1 Geopbyte
1024 Geopbyte=1 Saganbyte
1024 Saganbyte=1 Pijabyte
Alphabyte = 1024 Pijabyte
Kryatbyte = 1024 Alphabyte
Amosbyte = 1024 Kryatbyte
Pectrolbyte = 1024 Amosbyte
Bolgerbyte = 1024 Pectrolbyte
Sambobyte = 1024 Bolgerbyte
Quesabyte = 1024 Sambobyte
Kinsabyte = 1024 Quesabyte
Rutherbyte = 1024 Kinsabyte
Dubnibyte = 1024 Rutherbyte
Seaborgbyte = 1024 Dubnibyte
Bohrbyte = 1024 Seaborgbyte
Hassiubyte = 1024 Bohrbyte
Meitnerbyte = 1024 Hassiubyte
Darmstadbyte = 1024 Meitnerbyte
Roentbyte = 1024 Darmstadbyte
Coperbyte = 1024 Roentbyte
32 BİT 64 BİT NEDİR ?
İşlemcinizin her işlemi gerçekleştirdiğinde işleyebileceği bilgi miktarı 32 BİT yada 64 BİT tir. Bunu bilgisayarıma sağ tıklatıp özelliklere girerseniz görebilirsiniz. Bilgisayarınızda kullanabileceğiniz ram miktarı yine işlemcinize göre belirlenmektedir. 32 bitlik işlemci yalnızca 4 GB RAM desteklerken, 64 bitlik işlemciler 16 TB a kadar desteklemektedir.Bunu desteklemesi kullanabileceğiniz anlamına gelmiyor çünkü anakartlarda bulunan ram yuvaları bunları takabileceğiniz büyüklükte olmayabilir.RAM bilgisayarları her ne kadar hızlandırsa da işlemcinize uygun olup olmadığına dikkat etmelisiniz. 32 bitlik işlemcili bir bilgisayara ne kadar büyük RAM takarsanız takın verimi 4 GB dan fazlası olmayacaktır. Aynı şekilde bilgisayarınızda kullanacağınız programları indirirken yada kurarken 64 bit ve 32 bit olmak üzere 2 adet kurulum dosyası bulunmaktadır.32 bitlik bilgisayarınıza 64 bitlik uygulama kurarsanız çalışmayacaktır ama 64 bitlik bilgisayarlarda 32 bitlik program/uygulama bazı durumlarda çalışabilmektedir.
ASCII :American Standard Code for Information Interchange Bilgi Değişimi İçin Amerikan Standart Kodlama Sistemi
ASCII geliştirilmeden önce her bilgisayar üreticisi sayıları farklı karakterlerle eşleştiriyordu. Hangi sayıların hangi karakterle eşleşeceği net olmadığı için bilgisayarlar arası metin değiş tokuşu mümkün değildi. Tahmin edebileceğiniz gibi bu bilgisayarlar arası iletişimi sağlamada pek başarılı ve sağlıklı bir yöntem değildir. Bir bilgisayarda oluşturulan dosya bir diğer bilgisayarda açıldığında her karakter farklı bir anlam taşıyabildiği için dosyalar okunamıyordu. Zamanla bunu bir standarda bağlayarak ASCII geliştirildi ve dünya genelinde kabul gördü. Bu sayede bir dosya herhangi bir bilgisayarda çalışabilir ve düzenlenebilir duruma gelmiştir. ASCII tablosunda 128 karakter 2⁷: 128 bit
Bilgisayar ilk çıktığı zamanlarda hesaplama için kullanılmıştır. Metin işlemleri için ise daktilo tercih ediliyordu. Zamanla bilgisayarlar hesap makinası olmaktan çıkıp bilgi alışverişinde ve bilgi depolamada kullanılması yaygınlaştı. Bilgisayarda metin kullanmak için de yine sayılar kullanılmıştır. Her karakter bilgisayar dilinde bir sayıya denk gelmektedir. https://www.asciitable.com/
Web Sitesi Uzantıları
Dünyada binlerce web sitesi bulunmaktadır.
İnternette bulunan verileri belli bir düzene göre sıralamak gerekiyordu. bunun için ise uzantılar oluşturuldu.
Web sitelerinin belli bir kategoriye ve belli ülkelere ait olduğunu anlamamızı sağlayan kısmı, web sitelerinin uzantılarıdır.
Bu uzantılar sayesinde web sitesinin içeriğine hiç bakmadan hangi ülkeye ait olduğunu ve hangi amaçla oluşturulduğunu öğrenebiliriz.
.com : Kişisel ve Ticari konularda kullanılır.
Akılda kalması kolay olduğu için web sayfalarında öncelikle aranan isimdir. En sık kullanılan uzantılardan birisidir.
.n11.com, hepsiburada.com, amazon.com, aliexpress.com
.net : Network. Ağ ve örgütlenme anlamında kullanılmaktadır.
.net siteleri bilgi vermeyi amaçlar ve topluluklar için de bu web uzantısı tercih edilmektedir.
Örn: Memurlar.net, kariyer.net
.org : Dernekler ve organizasyonlar için kullanılır.
Örn: Futbol kulüpleri, losev.org
.biz : İş ile ilgili konularda kullanılır.
.edu : Üniversite ve kolej gibi eğitim kurumları alabilir. Örn: anadolu.edu.tr, adu.edu.tr
.gov : Hükümet kurumları kullanmaktadır. Örn: e okul, e devlet, çocuk esirgeme kurumu https://eokulyd.meb.gov.tr/
.info : information. Bilgi siteleri için kullanılır.
.int : Uluslararası organizasyonlar için ayrılmıştır.
.museum : Müzeler için ayrılmıştır.
web : www ile ilgili servis sunan sitelerdir.
.tr Turkey
.br Brezilya
.eg Mısır
.jp Japonya
ZARARLI YAZILIMLAR
ÇEKİRDEK ( KERNEL)
Çekirdek işletim sistemlerinin en önemli yapısıdır. Ve işletim sistemi ile donanım birimleri arasında köprü görevi üstlenmektedir. Çekirdek aslında bir yazılımdır. Çekirdeğe müdahale çoğu işletim sisteminde mümkün değildir. Çekirdek içerisinde yazılmış birçok fonksiyon bulunmaktadır. Ve donanım birimlerini yönetirken bu foknsiyonları kullnmaktadır. Bu yüzden kullanıcıların bu fonksiyonlara müdahale etmesi sağlıklı değildir. Çekirdeğe müdahalenin kullanıcılardan uzak tutulmasının nedeni, yapılan yanlış bir müdahale işletim sisteminin kullanılmaz hale gelmesine neden olabilmesidir. İlk işletim sistemleri çekirdeğe erişime izin veriyorken günümüz işletim sistemlerinde eğer açık kaynak kodlu bir işletim sistemi değilse bu mümkün değildir. Çekirdeğin çalışma mantığı aşağıdaki görsel de yer almaktadır. Görevleri giriş çıkış birimleri yönetimi, aygıt yönetimi, dosya yönetimi, hafıza yönetimi, işlem yönetimi çekirdeğin görevleridir. Çekirdek işletim sisteminin kalbidir diyebiliriz. BİLGİSAYARIM KAÇ ÇEKİRDEKLİ ? Win + r ile çalıştıra ardından cmd yazarak konsol ekranına ulaşarak WMIC CPU Get DeviceID,NumberOfCores,NumberOfLogicalProcessors kodunu yazıp bilgisayarımızın kaç çekirdekli olduğunu öğrenebiliriz.
ÇEKİRDEK ( KERNEL)
ORTAOKUL-LİSE BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ DERS KAYNAĞI 